نخستین همایش ملی هنر انقلاب اسلامی برگزار شد

به گزارش روابط عمومی سازمان تبلیغات اسلامی، نخستین همایش ملی هنر انقلاب اسلامی با تاکید بر مطالعات میان رشته‌ای در حوزه‌های هنر، ادبیات، معماری، شهرسازی، ارتباطات و رسانه را دانشگاه بین‌المللی سوره از 25 تا 27 فروردین امسال برگزار کرد.

نخستین همایش هنر انقلاب روز یکشنبه 24 فروردین در سالن ایران فرهنگستان هنر، روز دوشنبه در دانشکده هنر دانشگاه بین‌المللی سوره، روز سه‌شنبه در دانشکده فرهنگ و ارتباطات دانشگاه بین‌المللی سوره و روز چهارشنبه 27 فروردین در دانشکده معماری دانشگاه سوره برگزار شد. در ادامه اظهار نظر چند تن از مدعوین این همایش در آئین افتتاحیه این همایش را مرور می‌کنیم.

تدوین دانشنامه هنر انقلاب اسلامی

پیش از برگزاری همایش ملی هنر انقلاب اسلامی،دکتر محمدحسین ساعی رئیس دانشگاه بین‌المللی سوره در نشستی خبری که روز 21 فروردین برگزار شد، درباره اهداف برپایی آن چنین گفت: «با وجود اینکه در چهل و هفتمین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی هستیم، اما هنوز مطالعه علمی در خصوص ادبیات، رسانه و هنر و معماری انقلاب اسلامی صورت نگرفته است.با وقوع انقلاب اسلامی جهش جدی در حوزه نظام دانشگاهی رخ داد که شامل کاهش خودباختگی و مردمی شدن جنس دانشگاه‌ها می‌شد. پس از انقلاب اسلامی در همه حوزه‌ها جهش‌های چند صد برابری در این نیم سده تجربه‌شده است و شاهد آن بودیم که پس از انقلاب تعداد بانوان فعال در حوزه فرهنگ، هنر و رسانه افزایش قابل‌توجهی داشته است. همچنین توفیقات به‌دست‌آمده برای هنر و سینما در سال‌های پس از انقلاب در عرصه ملی و بین‌المللی قابل‌مقایسه با پیش از انقلاب نیست. اکنون در عصر رسانه‌های اجتماعی ۱۵ هزار رسانه مکتوب در کشور وجود دارد که بیانگر رشد بسیار در این حوزه است.با این حال هیچ پیشینه همایش مشابه با این گرید علمی در کشور وجود ندارد، در ابتدا تصور ما این بود که همایش کوچکی گرفته می‌شود و در ادامه آن را گسترش می‌دهیم، اما اتفاقی که افتاد برای خود ما نیز قابل پیش‌بینی نبود. پس از انتشار فراخوان ۱۸۱ چکیده مقاله جذب شد که از این تعداد ۱۰۳ در مرحله چکیده مورد تأیید قرار گرفت و نهایتاً ۸۱ مقاله نهایی به همایش راه یافت.ما به دنبال آن هستیم که از این همایش جلوتر رفته و به‌صورت دوره‌ای و همایش برگزار کرده و پژوهشکده نیز با این عنوان تأسیس کنیم. همچنین تدوین دانشنامه هنر انقلاب اسلامی را آغاز کرده‌ایم که به دنبال آن هستیم که در جشن ۵۰ سالگی انقلاب در بهمن ۱۴۰۷ از آن رونمایی کنیم.

رپ هم می تواند در چارچوب هنر انقلاب اسلامی باشد

حجت‌الاسلام عبدالحسین خسروپناه، دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی

هنر در معنای عام، خلق عینی تخیل است؛ این تعریف، پارادایم‌های مختلف هنری، اعم از هنر حکمی، هنر سنتی و هنر مدرن را دربرمی‌گیرد. ازسوی دیگر برداشت‌های سطحی و نادرست، انقلابی‌گری را معادل تندروی، بی‌منطقی یا رفتارهای غلط برخی افراد تصور می‌کند در حالی که رهبر معظم انقلاب در بیانیه گام دوم، نظریه نظام انقلابی را با سه رکن خودسازی، جامعه‌پردازی و تمدن‌سازی و مبتنی بر شعارهای فطری و جهانی (آزادی، اخلاق، معنویت، عدالت، استقلال، عزت، عقلانیت و بردباری) مطرح کردند و همچنین در سخنرانی ۱۴ خرداد ۱۳۹۵ پنج شاخص برای انقلابی بودن (پایبندی به مبانی و ارزش‌ها، هدف‌گیری آرمان‌ها و همت بلند، پایبندی به استقلال، حساسیت در برابر دشمن و عدم تبعیت و تقوای دینی و سیاسی) بیان فرمودند.

با جمع‌بندی مبانی فوق، ۶ اصل بنیادین را می‌توان برای انقلابی‌گری در همه شئون، از جمله هنر تبیین کرد؛ عقلانیت به‌معنای معرفت، حکمت است، عبادت به معنای بندگی خالصانه، اخلاص در عمل و در نظر گرفتن خداوند در خلق اثر هنری؛ هنری که بندگی را تقویت کند. فضیلت شامل زیرمجموعه‌هایی چون عدالت، اخوت، آزادی و حریت، عفت و حیا، صداقت، صبر جمیل و به‌طور کلی مهار نفس است و هنر انقلابی، هنری است که زاده نفس مهار شده است، نه نفس لجام‌گسیخته‌ای که انسان را به رذیلت و به شهوت و غضب [کنترل‌نشده] سوق بدهد.

معنویت یعنی تقوا و دین‌داری، که روح حاکم بر کنش انقلابی است. مقاومت یعنی ایستادگی، حفظ عزت و استقلال ملی در برابر دشمنان و تبعیت نکردن از آنان بوده و خدمت به مردم، توجه به نیازهای جامعه و تلاش برای رفع آن‌ها از طریق هنر است.

هنر انقلاب اسلامی به یک رشته خاص محدود نیست و می‌تواند در تمام عرصه‌ها از جمله هنرهای نمایشی، تجسمی، ترسیمی، ادبیات (شعر و داستان)، موسیقی و سینما به‌عنوان هنر هفتم و ترکیبی از سایر هنرها تجلی یابد.

نباید پنداشت این هنر صرفاً پدیده‌ای پس از انقلاب ۱۳۵۷ است، بلکه انقلاب اسلامی این تفکر را توسعه و رواج داد و گسترش بخشید، اما اصل تفکر هنر انقلاب اسلامی در بستر ایران اسلامی وجود داشته و تا ظهور حضرت ولی عصر(عج) ادامه خواهد یافت.برخی تولیدات سخیف که به ترویج گسست خانوادگی یا محتوای غیراخلاقی می‌پردازندرا نمی‌توان در زمره آثارهنری قرار داد درحالی که حتی موسیقی‌های مدرن مانند پاپ یا رپ نیز می‌توانند با رعایت اصول اسلامی، در چارچوب هنر انقلاب اسلامی قرار گیرند.

هنر انقلابی مبتنی بر عقل و حکمت

حجت‌الاسلام‌ محمد قمی، رئیس سازمانی تبلیغات اسلامی 

از هنگامی‌که اجتماع و اهتمام مبارک و هِمم مؤمنانه مبتنی بر تعمق و تحلیل و تفکر مطرح شد، خود من نیز مشغول مطالعه و مرور مباحث شدم.

باتوجه به مختصات و ممیزات ویژه‌ای که هنر انقلاب دارد، باید آن را «مکتب» نامید؛ ویژگی‌هایی در امر مفخم هنر انقلاب جمع شده که چه در مقام علی الارض و روی زمین؛ و چه در مقام طراحی‌ ایده‌های اولیه آن را منحصر به فرد کرده است. همانطور که حضرت امام (ره) در پیام ماندگارشان در باب هنر، آن را متعهد و مکتبی خوانده اند. 

ما از پدیده‌ای صحبت می‌کنیم که متعهد است و دسته خاصی را به خود مربوط می‌داند. اخلاقی است، صداقت برای آن مهم است، و همگی این‌ها در پیام حضرت امام و نیز در تجلی و تشعشع و امتداد هنر، در چشم ما قرار دارد. این پدیده مربوط به طبقه خاصی نیست، نورانی است و مقابل ظلمت است و داعیه اتصال به آسمان دارد، قدسی است و مبتنی بر عقل و حکمت است.

من فکر می‌کنم که هنر انقلاب اسلامی از جنس آسمانی است. در باب پدیده‌های پیدا و ناپیدا نیز، در اغلب موارد آنچه ناپیدا است، متکی به وحی است و می‌تواند توصیف هنری باشد که از یک حقیقتی به نام انقلاب اسلامی حکایت و روایت می‌کند. بنابراین خود پدیده هم راهی برای سلوک هنرمند است و برای به اوج معنویت رسیدن فرد هنرمند بیدارگر لازم بوده و برای جامعه‌اش نقش و تلنگر و تذکر را دارد. 

هنر انقلاب مبارز و ستیزه‌جو است؛ اما نه به این معنی که صلح را نمی‌خواهد؛ بلکه از یک دردمندی خاصی برمی‌آید و به مقاومت جهادی مرتبط است و با همه ناراستی‌ها موضع دارد. درنتیجه، چنین پدیده‌ای که وقتی مختصات آن را بررسی می‌کنیم هرکدام از مؤلفه‌های آن نیاز به توضیح سرنوشت‌ساز و هویت‌ساز دارد، قطعاً نیاز به همراهی و حمایت دستگاه‌هایی دارد که ان شا الله دانشگاه بین‌المللی سوره، با پشتیبانی‌های فرهنگستان هنر، حوزه هنری، مجموعه‌های پژوهشی، استادان و محققین، راه این مسیر را روشن سازد.
برگزاری همایش ملی هنر انقلاب اسلامی موجب خرسندی است؛ تعداد چکیده مقالات و موضوعات نوظهوری که در طی این همایش مشاهده کردیم و همین‌طور از اسامی افرادی که دست‌به‌قلم بردند امیدوارکننده و خوشحال‌کننده بود. اصل این اتفاق را، بیش از مفید و لازم بودن، ضروری می‌دانیم که باهمت و تضارب افکار شما اتفاقات گره‌گشایی رقم می‌خورد و قدم‌های روبه‌جلو برداشته شود و در پایان از استادانی که در این را قدم برداشتند و فعالیت کردند قدردانی می‌کنم.

باخبر از دنیای آینده

آیت‌الله سید محمد مهدی میرباقری، نماینده استان سمنان در مجلس خبرگان رهبری در پیامی ویدیویی ویژه نخستین همایش ملی هنر انقلاب اسلامی که در افتتاحیه این همایش پخش شد، ویژگی‌های هنر متعهد در دنیای مدرن را تبیین کرد. در این پیام با اشاره به اینکه هنرمند حقیقی کسی است که از دنیای آینده و‌ مطلوب، خبر داشته و در جهان خود زیست می‌کند، آمده بود: هنرمند با تصویر و احساسی که نسبت به جهان آینده دارد، نقاط ضعف و قوت دنیای خود را آسیب‌شناسی کرده و تلاش می‌کند آن را در روح جامعه تزریق کرده و باعث خلق احساس شود. این احساسات گاهی مطلوب و گاهی مورد نفرت است؛ لذا زیباشناسی نسبت به پسندها و انتظارات اجتماعی را تغییر داده و درنهایت، این کاری است که هنر و هنرمند انجام می‌دهد.